„Black Bauhinia to film, który analizuje walkę Hongkongu z chińskim reżimem”- dr Malte Kaeding
Doktor Malte Kaeding, wykładowca Stosunków Międzynarodowych na Uniwersytecie Surrey, reżyser i współtwórca filmu dokumentalnego „Black Bauhinia”, filmu o Hongkongu, lokalizmie i o młodym pokoleniu, które odważyło się rzucić wyzwanie wszechpotężnym Chinom.
Co to jest Black Bauhinia?
Black Bauhinia to nawiązanie do kwiatu bauhinia, symbolu Hongkongu. W 2019 roku aktywiści stworzyli czarną wersję tego symbolu, która miała wskazywać, że ich zdaniem Hongkong już umiera. Chińska nazwa (Heung Gong Bun Sik) oznacza istotę Hongkongu i nawiązuje do idea lokalizmu.
Robiłeś doktorat w Hongkongu. Dlaczego właśnie tam?
Bardzo interesowała mnie kwestia tożsamości Tajwanu i Hongkongu, a w tamtym czasie poza Hongkongiem nie było zbyt dużego zainteresowania ani wiedzy na temat tamtejszej polityki. Nie udało mi się znaleźć w Europie promotora, który byłby ekspertem w tej dziedzinie. Postanowiłem zatem pojechać bezpośrednio do Hongkongu. Kiedy tam byłem, wciąż czuć było w powietrzu nadzieję na demokratyzację, z rządowymi programami i działaniami mającymi na celu zaangażowanie społeczeństwa na rzecz tej kwestii.
Poznałeś wtedy aktywistów działających na rzecz wolnego Hongkongu?
Poznałem wtedy wiele osób związanych z tematem mojego doktoratu ale także wielu aktywistów, więc siłą rzeczy coraz bardziej interesowałem się aktywizmem politycznym. W czasie gdy byłem w Hongkongu, pojawił się tam lokalizm. Był to całkiem nowy sposób patrzenia na tożsamość tego miasta, który zawierał całkiem nowe elementy aktywistyczne, więc naturalnie zainteresowałem się tym tematem.
Skąd pomysł na film dokumentalny?
Miałem i mam nadzieję, że poprzez film dokumentalny dotrzemy do szerszego grona odbiorców i lepiej przekażemy pewne aspekty naszej analizy jak choćby rolę emocji, niż poprzez książki czy artykuły.
Tematem twojego filmu jest oczywiście lokalizm. Czym jest lokalizm? Czy możemy porównać hongkoński lokalizm do nacjonalizmu w sensie zachodnim?
Bardzo trudno jest określić, czym jest lokalizm. Czy to jest ideologia, czy ruch? Wciąż pracuję nad konceptualizacją. Dla mnie istotą lokalizmu jest kwestionowanie status quo w stosunkach Hongkong – Chiny. W pewnym sensie lokalizm częściowo pokrywa się z nacjonalizmem w zachodnim sensie, zwłaszcza jeśli chodzi o ideę narodu czy budowania państwa, jednak w zdecydowanej większości bardzo różni się od zaściankowego zachodniego nacjonalizmu (na przykład ruchów antyimigracyjnych) chociaż powierzchownie może się wydawać, że istnieją podobieństwa. Film pokazuje kluczowe wydarzenia w rozwoju hongkońskiego lokalizmu.
Lokalizm w Hongkongu ma wiele twarzy. Ile partii czy organizacji lokalistycznych istnieje, czy raczej istniało, ponieważ po wejściu w życie ustawy o bezpieczeństwie narodowych Hongkongu nie ma już żadnej takiej organizacji w Hongkongu?
Tak, lokalizm ma wiele twarzy. To, które grupy dołączysz do szerszego ruchu zależy od twojej definicji lokalizmu i definicji organizacji. Niektórzy byli po prostu aktywni w sieci, niektórzy brali udział w wyborach (3-5 z nich). Przeprowadziłem wywiady z ponad 60-cioma osobami, które były lokalnymi liderami partii czy grup i myślicielami, więc było to większe niż można by przypuszczać.
Jaka była między nimi różnica?
Najważniejsze różnice dotyczyły strategii i ostatecznej wizji przyszłości Hongkongu.
W Twoim dokumencie występuje dwóch głównych bohaterów: Edward Leung oraz Ray Wong. Dlaczego oni?
Pomyśleliśmy, że ich los może bardzo dobrze odzwierciedlać losy Hongkongu i trudne wybory, przed którymi staje wiele osób.
Edward Leung nie tak dawno temu wyszedł z więzienia. Czy wszystko z nim w porządku? Czy nadal mieszka w Hongkongu?
Niestety od wielu lat nie mam kontaktu z Edwardem, ale mam nadzieję, że wszystko z nim w porządku. Zakładam, że nie wyjechał i nadal mieszka w Hongkongu.
Ray Wong uciekł i mieszka w Niemczech. Czy nadal jest aktywny?
Ray właśnie założył w Niemczech nową organizację pozarządową o nazwie Freiheit Für Hongkong e.V., więc nadal jest aktywnym rzecznikiem na rzecz Hongkongu.
Zapytałem kiedyś Nathana Law (cały wywiad tutaj), czy nadal wierzy w wolny Hongkong – tak, wierzy. Zapytałem, czy jego zdaniem Hongkong będzie wolny i demokratyczny poza Chinami, czy też całe Chiny będą wolne i demokratyczne, a co za tym idzie również Hongkong. Jaka jest Twoja opinia na ten temat? Czy jest jakaś szansa?
To jest pytanie za milion dolarów. Nigdy nie powinniśmy porzucać nadziei. Historia naszych dwóch krajów pokazuje, że zachodzą dramatyczne zmiany, a ludzie mogą spowodować transformacje, których nikt nie przewidział. Upadek żelaznej kurtyny, koniec Związku Radzieckiego, nikt by nie pomyślał, że będzie to możliwe.
Czy jako społeczność międzynarodowa możemy coś zrobić?
Tak, myślę, że najważniejszą rzeczą, jaką możemy zrobić jako społeczność międzynarodowa, jest dalsze zwracanie uwagi na Hongkong. Poruszajmy na przykład kwestie praw człowieka z naszymi posłami i starajmy się normalizować te osiągnięcia. To właśnie każdy z nas może zrobić.
Gdzie możemy obejrzeć Twój film? Jest szansa na projekcję w Polsce?
Jeszcze tej jesieni i zimy film będzie miał swoje projekcje w wielu różnych miejscach, również w Polsce. Zostanie wyświetlony w warszawskiej Kinotece, 3 grudnia 2022 roku.